Het snelle vervagen van de herinnering aan oorlogen is opmerkelijk, zoals duidelijk wordt bij de Frans-Duitse Oorlog, ook wel bekend als de Frans-Pruisische Oorlog. Deze intense confrontatie tussen Frankrijk en een coalitie onder leiding van Pruisen, die plaatsvond van 19 juli 1870 tot 10 mei 1871, lijkt nu te rusten in de verre uithoeken van ons collectieve geheugen. Het is bijna alsof de geschiedenis zelf een plechtige belofte heeft gedaan dat oorlog tot het verleden behoort.

De ontkieming van dit conflict lag in de bezorgdheid van Frankrijk over de troonsbestijging van de Duitse prins Leopold van Hohenzollern in Spanje. Bismarcks Realpolitik, gericht op het verenigen van Duitse staten tot één krachtig rijk, leidde tot de oorlogsverklaring van Frankrijk aan Pruisen.

In onze tijd, waarin oorlogen schijnbaar vervagen, is het cruciaal te beseffen dat de mensheid vaak leeft alsof oorlog een ver verleden is. De triomf van Pruisen, met de val van het Tweede Franse Keizerrijk en de oprichting van het Duitse Keizerrijk als gevolg, bracht echter diepgaande veranderingen teweeg die een blijvende indruk achterlieten in de Europese geschiedenis. Het herinnert ons aan de snelheid waarmee we oorlogen neigen te vergeten en leven alsof er nooit meer oorlog zal zijn, terwijl de historische echo’s blijven resoneren in de lagen van de tijd.

Kort daarna doemde de schaduw van de Eerste Wereldoorlog op, een herinnering aan de broosheid van de vrede die na de Frans-Duitse Oorlog werd gevestigd.

Het fenomeen waarbij de mensheid neigt oorlogen snel te vergeten en te leven alsof er nooit meer oorlog zal zijn, kan worden verklaard door verschillende psychologische mechanismen:

1. Psychologische Afweermechanismen: Mensen hebben de neiging om pijnlijke of traumatische ervaringen te verdringen of te minimaliseren. Oorlogen brengen vaak intense emoties van angst, verlies en lijden met zich mee. Om hiermee om te gaan, kan het individu deze ervaringen onbewust naar de achtergrond duwen, wat leidt tot een illusie van vergetelheid.
2. Optimisme Bias: Mensen hebben vaak de neiging om optimistisch te zijn over de toekomst en te geloven dat negatieve gebeurtenissen, zoals oorlogen, niet opnieuw zullen plaatsvinden. Dit optimisme bias kan leiden tot een perceptie dat oorlogen een uitzondering zijn in plaats van een regel, waardoor ze gemakkelijker vergeten worden.
3. Temporal Discounting: Mensen hechten over het algemeen minder waarde aan gebeurtenissen in de verre toekomst in vergelijking met het heden. Omdat oorlogen vaak in het verleden of verder weg lijken, kan de impact ervan in de perceptie van mensen afnemen naarmate de tijd verstrijkt.
4. Selectieve Herinnering: Mensen hebben de neiging zich te richten op positieve gebeurtenissen en successen, terwijl ze negatieve gebeurtenissen vergeten of minimaliseren. Als gevolg hiervan kunnen de destructieve effecten van oorlogen naar de achtergrond verdwijnen in vergelijking met andere meer positieve aspecten van het leven.
5. Collectieve Psychologie: Sociale invloeden en collectieve psychologie spelen ook een rol. Samenlevingen kunnen een gemeenschappelijk verlangen hebben om vooruit te kijken en te bouwen aan een betere toekomst, wat kan leiden tot het negeren of minimaliseren van het recente verleden van conflicten.

Het samenspel van deze psychologische mechanismen draagt ​​bij aan het fenomeen waarbij oorlogen snel uit het collectieve geheugen vervagen en mensen leven alsof er nooit meer oorlog zal zijn.

Chronisch Vergeet-Mij-Niet

In de stille gangen van tijd en geheugen,
Rijst de vraag van oorlog, het onvermogen te beteugelen.
In het dansen der eeuwen, snel als een schijn,
Vervagen de littekens van strijd, in schijnbaar refrein.

We vergeten, we dromen, we wenden het tij,
Terwijl de geschiedenis fluistert, zacht als een bries voorbij.
De mensheid vergeet, als in een zachte sluier gehuld,
Vooruitkijkend, met hoop, waar het verleden vervult.

Het collectieve geheugen, een raadselachtig land,
Waar oorlogen vervagen als zand door de hand.
Optimisme, een kunst die ons hart verleidt,
Terwijl herinneringen vervagen in het licht.

Een ethische roep, klinkend als een bel,
Dwingt ons tot reflectie, een diepe zielskwel.
Leer van het verleden, roept de stem van de tijd,
Vooruitstrevend met wijsheid, in de eindeloze strijd.

Gedreven door hoop, gekleed in de droom van vrede,
Zoeken we antwoorden, terwijl geschiedenis leeft en vleit.
Het filosofisch besluit, een eeuwige reis van het brein,
We vergeten en hopen, en betwijfelen, in dit tijdloos refrein.