Tussen Steen en Stilte – Een Geveltuintje als Gewetenszaak

Samenvatting van een Dossier in Beweging
Een menselijk verhaal tussen steen en plant, tussen verhuur en vertrouwen

Sinds december 2024 betrekt onze vereniging zonder winstoogmerk een handelspand in het hart van Zonnebeke. Wat begon als een artistiek en sociaal geëngageerd project binnen de geest van gemeenschapszin en duurzaamheid, ondervond al snel hinder door structurele tekortkomingen van het pand en een gebrek aan constructieve communicatie met de verhuurder.

De kern van het geschil draait om de aanleg van een kleinschalig geveltuintje — een daad van vergroening en verfraaiing, gedragen door de geest van de gemeente die formeel goedkeuring gaf, en mondeling toegestaan door de vertegenwoordiger van de eigenaar. Toch werd dit initiatief abrupt onderbroken door een dreigend telefoontje van diezelfde vertegenwoordiger van de eigenaar, en sindsdien blijven verdere pogingen tot dialoog onbeantwoord. De relatie is verstoord.

Ondertussen blijven ernstige gebreken aan het pand bestaan: een onafgewerkte voorgevel met een gapende opening, een ontbrekend tapijt in de inkomhal, en het ontbreken van een basiswatervoorziening om planten te verzorgen. Deze nalatigheden werden herhaaldelijk gesignaleerd, maar blijven zonder gevolg.

De vzw koos er tot nu toe voor om maatschappelijk correct te handelen: documenten werden verzameld, juridische conceptbrieven opgesteld, en een dossier klaargemaakt voor het vredegerecht te Ieper. Er is gekozen voor transparantie, redelijkheid en wederzijds respect — maar ook voor het innemen van een duidelijke positie wanneer wederkerigheid uitblijft.

Als kunstenaarscollectief is het verhaal ook getransformeerd tot woordkunst: een DaDaDagboekske, een open brief, en een manifest om dit pijnpunt maatschappelijk zichtbaar te maken. Wat dreigt een juridisch conflict te worden, is tegelijk een spiegel van bredere vragen:
Wat is rechtvaardigheid? Wat is leefbaarheid? Wat is menselijkheid in huurrelaties?

Lees Meer

🌱 De Dag dat het Gras Terug Begon te Fluisteren

In het surreële vervolgverhaal “De Dag dat de Maaiers Stopten met Maaien” verandert Zonnebeke in een symbolisch landschap waar machines bewust weigeren te maaien. De handduwertjes, ooit werktuigen, worden wezens met rechten en verlangens. Op het dorpsplein ontstaat een stille opstand: geen snijdende messen meer, maar ritmisch zwijgen en zachte melodieën. In plaats van gras te doden, besluit men het te eren. In de ART-Galerie, omgedoopt tot *Orakelkamer der Wortelwetten*, wordt een nieuwe grondwet afgekondigd waarin zowel gras als gereedschap rechten krijgen. Kinderen nemen de rol van schrijvers en hoeders van deze nieuwe orde op zich. De machines krijgen namen, rustdagen en erkenning als zielsverwanten. In de toekomst herinnert een museumplakkaat aan deze ommekeer als het begin van de genezing tussen mens en natuur. Het verhaal reflecteert poëtisch en kritisch op arbeid, respect en de stille krachten van de natuur als gids naar een herstellende samenleving.

Lees Meer

De Dictator der Zachte Duwen(Of hoe Jean-Pascal de Oudjes Redde van de Stilstand der Tijd)

In de schaduw van mechanisch beleid en ecologische verarming stelt kunstenaar en sociaal denker Jean-Pascal Salomez een vernieuwend gemeentelijk project voor: het Handduwertjesproject. Dit voorstel ontstond uit directe observatie van hoe ouderen in Zonnebeke langzaam verdwijnen in een staat van fysieke stilstand en maatschappelijke onzichtbaarheid, terwijl het natuurlijke landschap tegelijk onderhevig is aan verstoring door lawaaierige en vervuilende onderhoudstechnieken.

Het project beoogt een dubbele herstelling: die van de menselijke waardigheid én van de natuurlijke stilte. Door het uitdelen van handbediende grasmaaiers aan ouderen (65+), wil Salomez een beweging creëren waarin traagheid, fysieke activiteit en ecologische zorg samenkomen. Ouderen maaien niet louter gras, maar herwinnen betekenis, contact en vitaliteit. Grasvelden en boomcirkels worden zo onderhoudszones waarin sociale cohesie, biodiversiteit en stilte worden hersteld.

De voordelen zijn meervoudig:

Fysiek en mentaal welzijn van ouderen wordt versterkt (WHO, Kaplan & Kaplan).

Ecologische impact wordt positief beïnvloed door reductie van lawaai, CO₂-uitstoot en bedreiging van insectenpopulaties.

Gemeentelijke uitgaven kunnen dalen door gedeeld onderhoud en preventieve gezondheidswinst.

Een pilot in Zonnebeke, Zandvoorde en Beselare wordt voorgesteld, met wetenschappelijke opvolging en een publieksvriendelijke campagne: “Tsjak Tsjak Tsjak – Zonnebeke Maait Met de Hand”.

Dit voorstel is geen vorm van nostalgie, maar een toekomstgericht antwoord op de vraag hoe een gemeenschap met haar ouderen en haar natuur omgaat. In de geest van eco-humanisme biedt het Handduwertjesproject een nieuw narratief van zorg, waardigheid en verbondenheid.

Lees Meer

Artistiek Statement

Dit werk balanceert op het snijvlak van kunst, filosofie en maatschappijkritiek. In verhalen zoals Drie Mannen en de BlaBla-variant ontvouwt zich een wereld doordrenkt van argwaan, nostalgie en de zoektocht naar waarheid in een tijd van chaos en manipulatie. Mieters, Zwelg en Loet zijn niet slechts personages; zij zijn spiegelbeelden van onze collectieve worsteling met illusies, de valkuilen van politieke retoriek en de spanning tussen orde en wanorde.

De BlaBla-residentie en haar galeriehouder fungeren als metaforen voor de structuren die gevangen houden in de sluier van Māyā — de illusoire werkelijkheid die afscheidt van de ware identiteit. Dit werk nodigt uit om die sluier opzij te schuiven, om het spel van werkelijkheid en schijn te doorzien en te omarmen dat chaos ook een bron van nieuwe mogelijkheden kan zijn.

Met een anarchistische en dadaïstische inslag worden woordkunst, beeld en performance ingezet om het gevestigde te bevragen en ruimte te scheppen voor een alternatieve blik op menselijkheid en gemeenschap. De ART-Galerie in Zonnebeke vormt een laboratorium voor deze ideeën — een plek waar kunst, dialoog en gezamenlijke verbeelding samenkomen.

De missie is niet alleen te confronteren, maar ook te verbinden; mensen uit te nodigen voorbij hun vanzelfsprekende aannames te kijken en zo een nieuw soort vrijheid te ontdekken — geworteld in het loslaten van controle en het omarmen van de onvoorspelbare dans van het bestaan.

Lees Meer

De Waterkoker en de Wederkerigheid

In deze sociaal-filosofische reflectie wordt een alledaags object – een felrode waterkoker – ingezet als metafoor voor menselijke verbondenheid, symbolische waardecreatie en alternatieve vormen van economie. De handeling speelt zich af in de context van de ART-Galerie te Zonnebeke, een culturele ruimte waar esthetiek en gemeenschapsvorming samenkomen. Een oudere dame, expliciet aangeduid als burger van Zonnebeke, toont affectieve resonantie met het object, wat leidt tot een ruil die losstaat van geldelijke waardering: zij ontvangt de waterkoker in ruil voor zelfgemaakte wenskaarten, een uiting van persoonlijke inzet en creativiteit.

Deze gebeurtenis wordt geïnterpreteerd in het licht van Marcel Mauss’ klassieke theorie over de gift (1925), waarin geven, ontvangen en teruggeven een sociale orde vestigen gebaseerd op wederkerigheid en morele verplichting, eerder dan economische winst. De ruilhandeling roept ook Pierre Bourdieu’s inzichten op inzake symbolisch kapitaal (1977), waarbij ogenschijnlijk belangeloze interacties in feite sociale bindingen en erkenning bevestigen. De wederkerigheid tussen kunstenaar en burger overstijgt hier de logica van vraag en aanbod, en wordt drager van wat men in de morele economie (E.P. Thompson, 1971; James C. Scott, 1976) zou beschouwen als ethische verantwoording en zorg binnen de gemeenschap.

De felrode waterkoker fungeert zo als een intermediair object dat niet enkel warmte genereert in praktische zin, maar ook symbolisch een gemeenschappelijke ruimte tot leven brengt waarin waardigheid, zorg en betekenis worden gedeeld. Door de expliciete verankering van de ontmoeting in het lokale burgerschap van Zonnebeke krijgt de scène ook een politieke dimensie: het toont hoe een micro-act van wederkerigheid een alternatief burgerschap kan belichamen binnen een artistiek-sociale praktijk die klassieke instituties overstijgt.

Lees Meer

Zwoordkunst Manifest Jean-Pascal Salomez, Voorzitter ART- vzw

Het Zwoordkunst Manifest is een scherpe en onverbloemde reflectie op de maatschappelijke onverschilligheid die zich uit in alledaagse situaties, zoals de nonchalance rond publieke ruimte in Zonnebeke.

Jean-Pascal Salomez analyseert hoe stilzwijgende goedkeuring van klein onrecht leidt tot een bredere verwaarlozing van sociale normen. Hij hekelt de passieve houding van burgers en beleidsmakers, die ongemak negeren en verantwoordelijkheid ontlopen. Toch erkent hij ook de positieve ontwikkelingen in Zonnebeke en begrijpt hij de complexiteit van gemeentelijk bestuur.

Het manifest pleit voor bewustwording, verantwoordelijkheid en een daadkrachtige visie op gedeelde ruimte en gemeenschap.

De Stilte van het Ongezegde

Ze zeggen dat we zwijgen,
Dat stilte de beste taal is,
Maar ik heb geen woorden
Die fluisteren in de schaduw,
Geen mond die zich past voegt in hun stilgelegde symfonie.
Ik schrijf de woorden
Die niemand had willen horen,
Die pijnlijke waarheid
Die recht door de muren van hun illusie snijdt.

Want er is geen stilte,
Alleen een ijle echo van wat er nooit werd gezegd,
En de stemmen in mijn hoofd roepen,
Roept de verloren geesten van de vergeten stad.
De stad van de dromen die we ruilden voor beton,
Waar bomen geen wortels meer vinden
En kinderen worden verkocht als de soldaten van hun oorlogen.

Ik ben de dichter van de gebroken wereld,
De schilder van wat ze niet zien willen.
Mijn kwast is gesmeerd in de olie van verzet,
Mijn inkt doordrenkt met het bloed van wat verloren ging.
De woorden die ik schrijf branden als een kaars
In de nacht van de collectieve slaap.

Er is geen vrede zonder strijd,
En geen kunst zonder de chaos van het onbekende.
Mijn pen is het wapen
Dat ze liever niet in handen hebben.
Maar ik blijf schrijven,
Tot de muren van hun vervormde waarheid
In een regen van as veranderen.
Want ik ben de dichter,
En ik schrijf de woorden
Die niemand had willen horen.

Lees Meer

Weeral een Dialoog Tussen Die Twee, Nietzsche en Dada: De Chaos van Creatie

De tegenstelling tussen Nietzsche en Dada, evenals tussen Kant en Dada, roept fundamentele vragen op over de aard van chaos, vrijheid en creatie. In mijn werk sluit ik me aan bij de Dadaïstische benadering, die chaos niet als een middel ziet om een hogere orde te bereiken, zoals Nietzsche doet met zijn concept van de “Übermensch”, maar juist chaos omarmt als het doel op zich. Voor Dada is chaos de ware vrijheid, een ruimte waar creatie niet wordt gedwongen door logica of structuur. Dit komt overeen met mijn streven om in mijn kunst de pure ervaring van het moment vast te leggen, zonder de grenzen van traditionele vormen of verwachtingen.

Wat betreft Kant en Dada, verwerpt Dada de rationele vrijheid die Kant voorstaat. Kant gelooft dat echte vrijheid alleen mogelijk is binnen de grenzen van de rede en structuur, maar Dada ziet deze structuren juist als belemmeringen voor ware vrijheid. In mijn werk zie ik de vrijheid die voortkomt uit het breken van rationele kaders en het omarmen van het absurde en irrationele als de ware bevrijding. Voor Dada is vrijheid geen gecontroleerde ruimte, maar een spontane, niet-geordende handeling die buiten de logica van het denken valt.

In de reflectie op mijn eigen werk en filosofie zoek ik geen hogere orde of controle, maar wil ik de chaos zelf omarmen als de bron van creatie en vrijheid. Mijn kunst komt voort uit de spontane, ongebonden ervaring van het absurde en niet-georganiseerde. Chaos is voor mij geen overgang naar iets beters, maar de essentie van creatie, een afwijzing van de maatschappelijke normen en verwachtingen. Dit biedt de ruimte om nieuwe betekenissen te ontdekken, zonder de druk van een rationele of logische ordening.

Deze benadering van chaos als vrijheid sluit aan bij mijn streven naar een samenleving waarin regels niet bepalend zijn voor creatie of vrijheid, maar waarin juist het ongebonden en absurde centraal staan. Dit vormt ook de basis van mijn visie op heerschappij, gemeenschapszin en de vrijheid die ik wil onderzoeken in mijn werk en in de themadagen die ik organiseer. De vraag is: moet chaos geordend worden om naar iets beters te leiden, of is chaos zelf het uiteindelijke doel, de ultieme vrijheid?

Lees Meer

Jadadda: Een Dadaïstische Ontmoeting

In Jadadda botsen en versmelten ideeën zonder compromissen of synthese. Dit dadaïstische spel van woorden en betekenissen ondergraaft de gevestigde orde en nodigt uit tot pure ervaring in plaats van begrip. Dadaïsme staat centraal als een viering van absurditeit, ontregeling en deconstructie van vaste concepten.

Het verleden fungeert als een speeltuin waarin oude ideeën niet als heilige waarheden worden beschouwd, maar als materiaal voor herinterpretatie en destructie. Nietzsche, met zijn hamerende filosofie, sluit hier perfect op aan. Hij doodverklaarde God en ontmaskerde moraal als een historisch construct, en stelde dat ware vernieuwing niet ontstaat door het verleden te negeren, maar door ermee te worstelen en het te overwinnen.

Nietzsche’s denken contrasteert met de dialectiek van Hegel, die streefde naar synthese. Nietzsche verwierp compromissen en pleitte in plaats daarvan voor transcendentie—een fundamentele metamorfose waarin oude ideeën worden overtroffen en iets radicaal nieuws ontstaat. Dit principe sluit nauw aan bij Dada, dat geen reconstructie nastreeft maar louter chaos, creatie en vernietiging in één adem laat bestaan.

Jadadda symboliseert deze dynamiek: een botsing van gedachten zonder verzoening, een explosie van betekenis waarin Nietzsche lacht, Dada danst en de lezer als een vonk tussen de letters en de leegte zijn eigen pad vindt. Geen reconstructie, geen compromis—enkel pure beweging.

Lees Meer

De Starheid van Overtuigingen: Een Tijdloze Kritiek

In een wereld waar verandering constant is, blijft het hardnekkige vasthouden aan oude overtuigingen een opvallend fenomeen. Dit is een reflectie van een bredere maatschappelijke tendens waarin mensen, uit angst voor onzekerheid of gezichtsverlies, vasthouden aan verouderde dogma’s. Dit fenomeen leidt tot stagnatie, zowel persoonlijk als maatschappelijk. In plaats van nieuwe inzichten te omarmen, houden velen vast aan gedateerde ideeën die hen belemmeren vooruit te gaan.

De dadaïstische benadering kan helpen deze starheid te doorbreken door absurditeit, humor en een radicale afwijzing van conventionele logica. Deze aanpak moedigt mensen aan om de bestaande status quo in twijfel te trekken en ruimte te creëren voor nieuwe perspectieven. Dit proces is niet bedoeld om chaos te omarmen, maar om mensen wakker te schudden uit hun mentale verstarring.

De culturele reflectie over deze starheid blijkt niet alleen in de politieke en sociale structuren, maar ook in onze persoonlijke interacties. De weigering om onze overtuigingen te herzien heeft brede maatschappelijke gevolgen, zoals politieke polarisatie en desinformatie. In een wereld waar verandering noodzakelijk is, zoals op het gebied van milieu, technologie en sociale structuren, blijft het vasthouden aan oude denkpatronen gevaarlijk.

Kritische reflectie en bereidheid om overtuigingen te herzien zijn essentieel voor vooruitgang. Filosofie, kunst en literatuur spelen een cruciale rol in deze zelfreflectie. De moed om overtuigingen los te laten wanneer de werkelijkheid verandert, biedt de ruimte voor groei en vernieuwing.

De tekst gebruikt symboliek, zoals de beeldspraak van een fiets die tegen een boom staat en een gordijn dat stilhangt, om de concepten van stilstand en isolatie te onderzoeken. In deze context vertegenwoordigt stilstand niet een verlies van tijd, maar een ruimte van potentie en de kans op verandering. Het gordijn, als metafoor voor stilstand, verlangt naar de beweging die de verandering en groei mogelijk maakt.

In professionele omgevingen kan stilstand worden gezien als cognitieve inertie, waarin oude gewoonten en structuren verhinderen dat er nieuwe ideeën ontstaan. Dit belemmert innovatie, omdat er geen ruimte wordt gegeven voor vernieuwing. Het gordijn in dit geval symboliseert een belemmering voor verandering. Het openen van het gordijn en het verwelkomen van nieuwe ideeën kan organisaties helpen zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en werkelijk te evolueren.

De essentie van verandering ligt in het loslaten van verouderde overtuigingen en het creëren van ruimte voor vernieuwing. Door de vastgeroeste mentale structuren los te laten, kunnen individuen en organisaties vooruitgang boeken en zich ontwikkelen in een steeds veranderende wereld.

Lees Meer

De Zelfzuchtige Politiek van Zelfbedrog: Wie Leeft Echt Voor het Volk?

Een kritische analyse van het huidige politieke systeem, waarin politici vaak meer geïnteresseerd zijn in hun eigen macht en gewin dan in het werkelijke welzijn van de samenleving. Het stuk stelt dat de politiek gedomineerd wordt door gevestigde belangen, zoals vastgoedontwikkelaars en multinationals, die de behoeften van de burgers negeren. Dit creëert een maatschappij waarin de echte zorgen van de bevolking worden onderdrukt door een politiek die zichzelf in stand houdt door middel van manipulatie en zelfverrijking.

De auteur wijst erop dat echte verandering niet van de elite kan komen, omdat zij te veel gebonden zijn aan het systeem dat hen in stand houdt. In plaats daarvan is het de verantwoordelijkheid van de gemeenschap zelf om verandering teweeg te brengen. De nadruk ligt hierbij op het belang van solidariteit en samenwerking, waarbij het welzijn van de ander centraal staat in plaats van het persoonlijke gewin.

Politici die zich presenteren als voorvechters van sociale rechtvaardigheid, maar in werkelijkheid uit zijn op macht en bezit, worden scherp bekritiseerd. De oplossing ligt in een fundamentele verschuiving van waarden, waarbij de gemeenschap de leiding neemt en zich niet laat misleiden door valse beloften van de gevestigde orde. Het stuk pleit voor een samenleving waarin wederzijdse zorg, gemeenschapszin en gezamenlijke verantwoordelijkheid centraal staan, en waar de politiek niet langer een middel is voor persoonlijke verrijking.

Lees Meer

Genoeg te zien van Jean Pascal Salomez

KKK

  • december 31, 2023

Triptiek Doornik

  • december 8, 2023

Kortrijk / Boezinge

  • april 26, 2023

Fotografie te Zonnebeke

  • april 3, 2023

Deze website maakt gebruik van cookies. Door deze site te gebruiken, accepteert u het gebruik van deze cookies.  Meer info